Onderzoek
naar SCAD

De vrouwenhart SCAD Challenge

Oktober 2023 staat voor mij in het teken van SCAD. Bij het vak ‘Pathologie’ dat ik volg aan de Universiteit van Utrecht, gaat de vrouwenhart-challenge van start. De bedoeling? 400 studenten van geneeskunde en biomedische wetenschappen werken samen om het onderzoek naar SCAD verder te helpen. De onderzoeksvoorstellen mogen gaan over de ervaringen van patiënten, de diagnose-mogelijkheden, hoe SCAD ontstaat of hoe het behandeld zou kunnen worden. Een brede opdracht en een geweldige uitdaging, verrijkt door vier vrouwen die hun persoonlijke ervaring met SCAD delen. De verhalen die zij vertellen, zorgen voor enthousiasme onder de studenten en geven een duidelijk beeld van waar we het allemaal voor doen.

Drie weken na de start van de challenge liggen er 24 onderzoeksvoorstellen op het bureau van de jury. Daarvan worden de tien beste groepjes geselecteerd om een pitch te geven in het bijzijn van de patiënten, studenten, onderzoekers en docenten van het vak. Stuk voor stuk leveren de groepjes mooie pitches af, waarin creatieve en ambitieuze onderzoeken worden voorgesteld. Aan het einde van de dag ontvangen drie onderzoeksvoorstellen een gedeelde eerste prijs, omdat ze elkaar mooi aanvullen. Naast de geweldige ervaring van interdisciplinair samenwerken, patiëntencontact, kritisch denken over onderzoek en het pitchen van een voorstel voor een grote groep, worden de winnaars beloond met de belofte dat ze hun zelfbedachte onderzoek ook echt mogen uitvoeren!

Het uitvoeren van de voorstellen
Op maandag 22 april start de cursus ‘Experimental Translational Medicine’ (‘ETM’). In een klein lokaal in het onderwijscentrum naast het UMC Utrecht zitten 18 studenten te wachten op de introductie van het nieuwe vak. De studenten komen van zes verschillende opleidingen en werken tien weken lang aan het onderzoek naar SCAD. De studenten worden geënthousiasmeerd door de vakcoördinator en verschillende workshops, waarin een stoomcursus samenwerking en wetenschappelijk onderzoek wordt gegeven. Na de voorbereidingen gaan de studenten hard aan de slag om vier verschillende gebieden binnen SCAD te verkennen. Door de verschillende talenten en opleidingsspecifieke vaardigheden te combineren, ontstaat een plan om SCAD zo volledig mogelijk aan te pakken. De onderzoeksrichtingen die ze kiezen zijn het bepalen van symptomen en risicofactoren van SCAD-patiënten, het ontwikkelen van een manier om SCAD te identificeren in de vaatwand, de reden van het ontstaan van SCAD onderzoeken en de ervaring van SCAD-patiënten met de zorg te evalueren. Dit onderzoek pakt veel lege plekken binnen de huidige kennis over SCAD aan.

Symptomen en risicofactoren van SCAD-patiënten
Het bepalen van risicofactoren en symptomen van SCAD-patiënten kan helpen om mensen met een hoog risicoprofiel of symptomen die bij SCAD passen te herkennen. Omdat het onderzoek kijkt naar de klachten een half jaar voor, week voor en tijdens de SCAD, kan het mogelijk al vroeg herkend worden.

SCAD-cellen identificeren in de vaatwand
De ontwikkeling van een manier om SCAD te identificeren in de vaten kan op meerdere manieren van waarde zijn. De onderzoekers hebben als doel om te kijken of de vaatwand van mensen die een SCAD hebben ontwikkeld anders is dan de vaatwand van gezonde mensen. De cellen van SCAD-patiënten, die samen de vaatwand vormen, zouden misschien een bepaald stofje aanmaken dat op de buitenkant van SCAD-cellen zit, maar niet van gezonde cellen. Als er zo’n stofje is, heeft dat mogelijk te maken met hoe de ziekte ontstaat en biedt het daar dus een aanwijzing voor. Het zou ook gebruikt kunnen worden om te herkennen of je cellen eruit zien als die van een SCAD-patiënt of niet. Daarmee zou je een test kunnen ontwikkelen die helpt bij de diagnose van SCAD.

Hoe SCAD ontstaat
Het onderzoek naar hoe SCAD ontstaat, kan helpen om te bepalen welke mensen meer risico hebben op de ziekte en mogelijk het behandelen (en voorkomen) van SCAD met therapie. Daarvoor is het belangrijk om goed te begrijpen welke stofjes of eigenschappen van de cellen van SCAD-patiënten zorgen voor de scheur in de vaatwand. Meer inzicht in hoe de ziekte ontstaat, kan ook een antwoord bieden op de vraag waarom SCAD veel vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.

De patiëntenervaring
Een duidelijk beeld van de ervaring van SCAD-patiënten met de zorg kan helpen om toekomstige patiënten betere zorg te bieden. Omdat SCAD een zeldzame ziekte is, is nog niet alles bekend en hebben artsen er niet altijd genoeg kennis over. De informatie die de artsen de patiënten bieden, is dus niet altijd zo volledig als bij veel andere hartziekten. Dat kan ervoor zorgen dat patiënten met vragen of vervelende gevoelens achterblijven. Door te onderzoeken hoe patiënten de informatie die ze kregen van artsen hebben ervaren, zou een duidelijk overzicht van de meest gestelde vragen door SCAD-patiënten uitgedeeld kunnen worden aan artsen en patiënten. Dat zou artsen een beeld kunnen geven van de beste manier van patiëntbegeleiding en kan bijdragen aan een verbeterde ervaring voor patiënten.

Student als onderzoeker
Als student van het vak ‘ETM’ bijt ik me samen met mijn medestudenten vast in het probleem. Of eigenlijk: de problemen. In teams onderzoeken we de omschreven onderwerpen en ontwikkelen we ons samen tot echte onderzoekers. Met zelfstandigheid, doorzettingsvermogen en creativiteit doen we in het lab experimenten, maken we vragenlijsten en analyseren we data. We gooien al onze talenten op een grote hoop en combineren ze zo goed mogelijk om een mooi onderzoek neer te zetten. We beginnen met het verfijnen van de onderzoeksvoorstellen, dan het voorbereidende werk op het lab, daarna het uitvoeren en analyseren van de experimenten en tot slot het presenteren en opschrijven van onze bevindingen. Tijdens dit intensieve leerproces ontwikkelen we ons sterk en tegelijkertijd dragen we bij aan het onderzoek naar SCAD. En dat met heel veel gezelligheid, inside-jokes en borrels (na het werk natuurlijk ;)).

De uitkomst
Al met al krijgen studenten tijdens dit vak de kans om te ervaren hoe het leven als wetenschapper eruit ziet en vinden ze bruikbare resultaten. Door de korte duur van het vak en het gebrek aan bevestiging van de uitkomsten, dient het onderzoek van de studenten als een springplank voor toekomstige studies. Dat betekent dat de resultaten gebruikt zullen worden om financieringsaanvragen te doen voor nieuw onderzoek, uitgevoerd door professionele onderzoekers. Omdat de resultaten nog niet gevalideerd en gepubliceerd zijn, mogen die hier niet gedeeld worden. Hopelijk werpt het studenten-onderzoek de komende jaren zijn vruchten af en heeft een groep jonge onderzoekers een echte bijdrage geleverd aan het onderzoek naar SCAD.

Tekst: Noor Croon
Student Biologie