Van onbekend naar onmisbaar: SCAD in de medische opleiding

Mijn weg naar de cardiologie
Mijn huidige functie is cardioloog in opleiding. Dat betekent dat er al heel wat jaartjes studeren en werken aan vooraf zijn gegaan. Ik studeerde af in 2018. Op dat moment heb ik nog nooit van SCAD gehoord. Want, voor zover ik me kan herinneren, is dit geen onderwerp van de geneeskunde opleiding.

Mijn eerste kennismaking met SCAD
Toch heb ik als arts-niet in opleiding tot specialist (hier staat die gekke term ANIOS dus voor) een SCAD patiënt onder mijn hoede gehad. Ook al ken ik het ziektebeeld nog niet goed, de term dissectie is bij alle artsen bekend en de term spontane coronair arterie dissectie spreekt daarom ook zeker tot de verbeelding. Net als een bloedvatontsteking of stollingsstoornis is een SCAD een zeldzame oorzaak van een myocardinfarct. De superviserend specialist daagt me uit om op te zoeken welke medicijnen er standaard worden gegeven bij SCAD. Het wordt al snel duidelijk dat er nog erg weinig onderzoek is gedaan naar SCAD. En dat er daarom per specialist best wel flinke verschillen in het beleid bestaan. Niet zo fijn voor de patiënt lijkt me.

“In het derde jaar van mijn onderzoekstraject vraagt mijn baas Hester den Ruijter of ik mee wil werken aan de SCAD Challenge. Dit is een project waarin studenten van verschillende opleidingen, waaronder geneeskunde en biomedische wetenschappen, de krachten bundelen om onderzoeksvoorstellen te doen naar een onderbelicht onderwerp. Niet zo gek dat het thema SCAD wordt gekozen”

Onderzoek naar hartfalen bij vrouwen
In 2020 begin ik met mijn promotie-onderzoek naar hartfalen bij vrouwen. Uiteraard kan SCAD ook hartfalen veroorzaken, maar de focus ligt bij mij op een ander soort hartfalen, door verstijving van de hartspier. Doordat ik geïnteresseerd ben in man-vrouw verschillen komt de term SCAD regelmatig langs en heb ik me ook al verder verdiept in risicofactoren.

De SCAD Challenge: een leerzame ervaring
In het derde jaar van mijn onderzoekstraject vraagt mijn baas Hester den Ruijter of ik mee wil werken aan de SCAD Challenge. Dit is een project waarin studenten van verschillende opleidingen, waaronder geneeskunde en biomedische wetenschappen, de krachten bundelen om onderzoeksvoorstellen te doen naar een onderbelicht onderwerp. Niet zo gek dat het thema SCAD wordt gekozen. De Challenge geeft mijn eigen kennis over SCAD een enorme boost. En via via komt Cecile ook in beeld. Zij vertelt haar verhaal bij de opening. Je kon een speld horen vallen in de zaal. De studenten raken erg gemotiveerd en steken flink wat op over SCAD. Ook komen ze met mooie onderzoeksvoorstellen, waar inmiddels al vervolg aan is gegeven.

“Ik denk dat ik niet alleen voor mezelf spreek als arts, dat wanneer je het ziektebeeld SCAD eenmaal van dichtbij hebt leren kennen, dit in je geheugen gegrift blijft zitten. Aan de ene kant is het ontstaan van een coronair arterie dissectie iets ongrijpbaars, aan de andere kant zijn de verhalen van de vrouwen (en soms mannen) vaak erg ingrijpend”

Waarom is er nog zo weinig onderzoek naar SCAD?
Nu vraag je je af waarom er nog steeds niet veel onderzoek naar SCAD wordt gedaan en ik hoop enorm dat dit in de toekomst anders zal zijn. De aantallen patiënten met SCAD zijn jarenlang onderschat en daardoor hebben we nog erg weinig goede databases met de gegevens van SCAD patiënten. Om financiering voor onderzoek te krijgen wordt vaak gevraagd alvast de eerste data te presenteren, maar omdat we hiermee nog aan het begin staan is dit dus een belemmering. Toch zijn er al veel initiatieven gaande, ikzelf heb een kleine beurs binnengehaald, mijn collega’s Hester den Ruijter, Linda van Laake en Wilko Spiering uit Utrecht zijn bezig met SCAD projecten. En in de rest van het land zijn onder andere Angela Maas en Yolande Appelman actief bezig met onderzoek naar SCAD.

Hoe moet het nu verder?
Het is jammer dat niet iedere hulpverlener van het bestaan van SCAD afweet. Gelukkig hebben we het ziektebeeld in Utrecht uitgebreid onder de aandacht gebracht. Belangrijker dan van SCAD verplichte lesstof maken, lijkt mij dat de volgende stelregel door iedere zorgprofessional in acht wordt genomen: Als een patiënt zich meldt met duidelijke hartklachten, terwijl die persoon geen risicofactoren heeft, is dit nog steeds een reden om door te sturen! De cardioloog kan dan de diagnose SCAD met zekerheid stellen, waardoor de patiënten niet ten onrechte gerustgesteld worden en er geen diagnosen gemist worden. De huidige generatie artsen is zich sterk bewust van de verschillen tussen mannen en vrouwen en weet ook dat niet alleen mannen een hartinfarct kunnen krijgen. Daarom denk ik dat ook als een arts SCAD niet kent, hij alsnog zal beslissen de vrouwelijke patiënt zonder risicofactoren maar met een verhaal dat kan passen bij een hartinfarct door te sturen voor verder onderzoek.

SCAD laat een blijvende indruk achter – voor artsen en patiënten
Ik denk dat ik niet alleen voor mezelf spreek als arts, dat wanneer je het ziektebeeld SCAD eenmaal van dichtbij hebt leren kennen, dit in je geheugen gegrift blijft zitten. Aan de ene kant is het ontstaan van een coronair arterie dissectie iets ongrijpbaars, aan de andere kant zijn de verhalen van de vrouwen (en soms mannen) vaak erg ingrijpend. En mocht je ideeën hebben, van gedachten willen wisselen, of willen samenwerken omtrent onderzoek naar SCAD, schroom dan niet om contact met me op te nemen.

 
Door: Anne-Mar van Ommen, AIOS Cardiologie, UMC Utrecht

Wil je in contact komen met Anne-Mar? Stuur een bericht aan scadnederland@gmail.com of via ons contactformulier.